Οικογένειες Ουράνιο Τόξο - Εκδοτική δραστηριότητα

Εμπειρίες ΛΟΑΤΚΙ+ γονέων στην Ελλάδα
Παναγιώτης Πεντάρης

Στις 15 Φεβρουαρίου 2024, υπερψηφίστηκε ο Ν5089/2024, νομιμοποιώντας τον γάμο για όλα τα άτομα, χωρίς διακρίσεις, και αναγνωρίζοντας την οικογενειακή σχέση των ΛΟΑΤΚΙ+ γονέων με τα παιδιά τους. Αυτός ο νόμος αναγνωρίζει τα δικαιώματα τόσο των παιδιών σε οικογένειες με ΛΟΑΤΚΙ+ γονείς όσο και των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, και σταματά τις κρατικές διακρίσεις στη βάση του σεξουαλικού προσανατολισμού ή της ταυτότητας φύλου. Το παρόν άρθρο παρουσιάζει τα αποτελέσματα ποιοτικής έρευνας με ημι-δομημένες συνεντεύξεις, η οποία πραγματοποιήθηκε με 73 ΛΟΑΤΚΙ+ γονείς στην Ελλάδα από τον Ιούνιο 2023 έως τον Ιανουάριο 2024. Η έρευνα εστίασε στις εμπειρίες των ΛΟΑΤΚΙ+ γονέων, και οι άξονες που αναδύθηκαν ήταν η υποστήριξη, η συμπερίληψη και οι προκλήσεις. Συγκεκριμένα, τα δεδομένα δείχνουν πως οι ΛΟΑΤΚΙ+ γονείς υποστηρίζονται από τις ΜΚΟ και το φιλικό τους περιβάλλον, όχι όμως και από το οικογενειακό τους περιβάλλον ή τους κρατικούς μηχανισμούς. Έπειτα, η έρευνά μας δείχνει τις γονεϊκές ανησυχίες των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων σχετικά με τα σχολικά περιβάλλοντα και το βαθμό συμπεριληπτικότητας που οι οικογένειές τους βιώνουν. Τέλος, πολλές από τις προκλήσεις που οι ΛΟΑΤΚΙ+ γονείς και οι οικογένειές τους αντιμετωπίζουν πηγάζουν από την έλλειψη νομικής αναγνώρισης των οικογενειακών δεσμών με τα παιδιά τους. Αρκετές από αυτές τις προκλήσεις βρίσκουν απάντηση με τις πρόσφατες αλλαγές στον Αστικό Κώδικα, ενώ άλλες παραμένουν ανεπίλυτες. Η παρούσα έρευνα αποτελεί την πρώτη ποιοτική μελέτη εμπειριών ΛΟΑΤΚΙ+ γονέων στην Ελλάδα, με σκοπό να εισφέρει στη γνώση του επαγγέλματος της Κοινωνικής Εργασίας.

Πεντάρης Π. (2024). Εμπειρίες ΛΟΑΤΚΙ+ γονέων στην Ελλάδα. Κοινωνική Εργασία. Επιθεώρηση Κοινωνικών Επιστημών, 38(3), 11–31. https://doi.org/10.12681/socialwork-rss.37384

Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε εδώ

Κοινωνική εργασία και ΛΟΑΤΚΙ+ ταυτότητες
Πεντάρης Παναγιώτης

Η επιστήµη της κοινωνικής εργασίας παίζει έναν σηµαντικό ρόλο στη συνηγορία και την προστασία ατόµων, οικογενειών και κοινοτήτων, ανεξαρτήτως προσωπικών και βιολογικών χαρακτηριστικών. Αυτή η επιστηµονική και επαγγελµατική ευθύνη φέρει το βάρος πολλών προκλήσεων, καθώς προαπαιτεί τη συνεχή εναρµόνιση µε το περιβάλλον, τις κοινωνικο-πολιτικές και οικονοµικές συνθήκες, όπως και τις µεταβαλλόµενες ανάγκες του εκάστοτε πληθυσµού.

Με σκοπό µια συµπληρωµατική και εκφραζόµενη µε σεβασµό πρακτική προς άτοµα των οποίων το φύλο, η έκφραση φύλου και η σεξουαλικότητα δεν συνάδουν µε τα ετεροκανονικά και προκαθορισµένα πρότυπα, αυτό το βιβλίο εστιάζει στην παρουσίαση των ιστορικο-κοινωνικών συνθηκών που έχουν επηρεάσει τις εµπειρίες ΛΟΑΤΚΙ+ ατόµων, καθώς επεξεργάζεται επιστηµονικά την εδραιωµένη γνώση σχετικά µε τη διατοµεακότητα των ατόµων και την ανάγκη αποφυγής γενικοποίησης της γνώσης.

Η εξέλιξη της κοινωνικής εργασίας όσον αφορά σε ΛΟΑΤΚΙ+ ταυτότητες είναι ζωτικής σηµασίας για τη δηµιουργία µιας δίκαιης και συµπεριληπτικής κοινωνίας. Όσο οι ανάγκες των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόµων γίνονται πιο ορατές, η κοινωνική εργασία οφείλει να προσαρµοστεί, να επικεντρωθεί σε εξειδικευµένη εκπαίδευση, και να προσφέρει ουσιαστική και αποτελεσµατική υποστήριξη χωρίς προκαταλήψεις και στερεότυπα. Τέτοιες αλλαγές δεν αφορούν µόνο στην αντιµετώπιση ανισοτήτων αλλά και στη δηµιουργία ενός ασφαλούς περιβάλλοντος όπου κάθε άτοµο µπορεί να εκφραστεί ελεύθερα και να έχει πρόσβαση σε υπηρεσίες χωρίς διακρίσεις και περιθωριοποίηση.

Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε εδώ

ΛΟΑΤΚΙ+ γονείς και σχολείο: ένας οδηγός για νηπιαγωγούς και δασκάλους

Στο πλαίσιο των δράσεων της οργάνωσης συντάχθηκε και τυπώθηκε ο οδηγός Λοατκι+ γονείς και σχολείο: Ένας οδηγός για νηπιαγωγούς και δασκάλους, με στόχο την προώθηση ενός πιο συμπεριληπτικού εκπαιδευτικού πλαισίου προσχολικής και πρώτης σχολικής αγωγής.

Ο οδηγός απευθύνεται σε γονείς και εκπαιδευτικούς και βασίστηκε στη συλλογική εμπειρία των μελών της οργάνωσης ως ΛΟΑΤΚΙ+ γονέων με παιδιά στο σχολείο, σε πρόσφατες επιστημονικές έρευνες στην Ελλάδα, αλλά και σε υλικό αντίστοιχων οδηγών από οργανώσεις του εξωτερικού.

Κατεβάστε τον οδηγό σε PDF εδώ.

Τα δύο μικρά αβγά
Τα δύο μικρά αβγά, της Στέλλας Μπελιά, σε εικονογράφηση Σμαράγδας Μάγκου, είναι το πρώτο ελληνικό παιδικό βιβλίο για τις ΛΟΑΤΚΙ οικογένειες.

Πρόκειται για ένα τρυφερό βιβλίο που μιλάει για τις διαφορετικές οικογένειες και όχι μόνο. Μιλάει κυρίως για το μαγικό συστατικό που πρέπει να έχει μια ευτυχισμένη οικογένεια… την αγάπη.

Η Αλίκη κοιτάζει τον καθρέφτη 
Το δεύτερο βιβλίο μας, Η Αλίκη κοιτάζει τον καθρέφτη (κείμενο Στέλλα Μπελιά, εικονογράφηση Ιωάννης Αλεξιάδης), απευθύνεται, όπως και το προηγούμενο, σε παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολική ηλικίας. Είναι ένα παραμύθι που μιλάει για μια μικρούλα που βρίσκει την αγάπη την χαρά και την ασφάλεια, βρίσκει δηλαδή την οικογένειά της σε ένα ζευγάρι γκέι ανδρών που την αγαπούν «άνευ όρων».

Είναι ένα τρυφερό βιβλίο για μια οικογένεια με δύο μπαμπάδες. Καθώς στην ελληνική πραγματικότητα οι γυναίκες προορίζονται σε μεγάλο βαθμό να «ολοκληρωθούν» ως άνθρωποι, κόντρα σε κάθε φεμινιστική διεκδίκηση, μόνο όταν θα γίνουν μητέρες, έτσι «δύο μαμάδες» θα μπορούσαν, καταχρηστικά ως γυναίκες να μεγαλώσουν παιδιά αλλά οι «δύο μπαμπάδες»; Ούτε για αστείο!

Το συγκεκριμένο παραμύθι λοιπόν μιλάει για ένα μικρό κορίτσι, την Αλίκη, που μια σωματική αναπηρία την κρατάει στα «αζήτητα» ενός ιδρύματος. Συνήθως τα παιδιά με κάποιου είδους αναπηρία δεν αποτελούν « την πρώτη επιλογή» των ετεροκανονικών οικογενειών που έχουν πρόσβαση σε αναδοχή και παιδοθεσία. Μια αρνητική ανάγνωση θα μπορούσε να είναι «ας δώσουμε στους gay τα παιδιά με αναπηρία αφού δεν τα παίρνει κανείς». Καθώς κάθε κείμενο έχει πολλαπλές αναγνώσεις έτσι κι αλλιώς είναι σημαντικό να μείνουμε στην ιδέα ότι όλα τα παιδιά αξίζουν μια οικογένεια που να τα αγαπάει άνευ όρων κανονικότητας. Η κανονικότητα είναι τόσο περιοριστική που αν το σκεφτεί κάποιος σοβαρά κανένας και καμία δεν χωράει στην πράξη σε αυτά τα τόσο στενά όρια.

Μικρές Οικογενειακές Ιστορίες
Το βιβλίο αυτό απευθύνεται σε εφήβους και ενήλικες και απαρτίζεται από τρία διηγήματα· ένα που έγραψε ο Αύγουστος Κορτώ και δύο της Στέλλας Μπελιά. Το πρώτο διήγημα – του Αύγουστου Κορτώ– έχει τίτλο «Εμείς οι πέντε». Πρόκειται για μια επίσης τρυφερή ιστορία μιας μικρούλας που μεγαλώνει σε μια οικογενειακή «κολεκτίβα» και ήρθε στον κόσμο ως το παιδί δύο λεσβιών και δύο γκέι ανδρών.

Το δεύτερο διήγημα, με τίτλο «Η μετακόμιση», περιγράφει με χιούμορ την επαφή και την επικοινωνία ενός αγοριού που μεγαλώνει σε μια συντηρητική ετεροκανονική οικογένεια με δύο άλλα συνομήλικά του αγόρια, που τα μεγαλώνουν δύο μαμάδες.

Το τρίτο διήγημα, με τίτλο «Ο Πέτρος και ο λύκος», μιλάει για την τρανς γονεϊκότητα.
Ο τρόπος που η απόρριψη γίνεται αποδοχή απηχεί πολλά βιώματα τρανς ανθρώπων, όπως περιγράφουν οι ίδιοι τις σχέσεις τους με τα παιδιά τους.

Όλα τα βιβλία μας έχουν ως στόχο να δείξουν πόσο μεγάλο μπορεί να είναι το φάσμα των πιθανών οικογενειακών δομών μέσα στις οποίες μπορεί να μεγαλώνει ένα παιδί και ταυτόχρονα, παρά την κοινωνική δυσφορία και τα στερεότυπα, να είναι ένα ευτυχισμένο παιδί.

Τα βιβλία εκδόθηκαν με τη συμβολή του Νικόλα Λαιμού, που συγκέντρωσε χρήματα γι’ αυτόν τον σκοπό, καθώς και με εισφορές/δωρεές διαφόρων μελών και φίλων της οργάνωσης «Οικογένειες Ουράνιο Τόξο».